Lạc nội mạc tử cung (Endometriosis) ảnh hưởng đến từ 10% đến 15% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và khoảng 30% trong số đó bị vô sinh. Các cơ chế giải thích lạc nội mạc tử cung làm giảm khả năng sinh sản ở phụ nữ gồm: sự hình thành nang noãn bị thay đổi, giảm chất lượng ty thể trong tế bào chất noãn, noãn và phôi tiếp xúc với môi trường bất lợi (có nhiều đại thực bào, cytokine và các tế bào miễn dịch trong màng bụng) hay do khả năng tiếp nhận của nội mạc tử cung. Các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản có thể là một chiến lược hiệu quả để hỗ trợ những phụ nữ vô sinh kèm lạc nội mạc tử cung. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho rằng lạc nội mạc tử cung có ảnh hưởng đến kết quả điều trị thụ tinh trong ống nghiệm. Nghiên cứu của Sanchez và cộng sự (2017) cho thấy số lượng noãn và chất lượng phôi kém ở những trường hợp lạc nội mạc tử cung, bên cạnh đó tỉ lệ thai làm tổ thấp hơn cũng đã được ghi nhận. Tuy nhiên, cơ chế ảnh hưởng của lạc nội mạc tử cung đến kết quả điều trị như thế nào thì vẫn chưa được hiểu rõ. Một số nghiên cứu gần đây đã đánh giá ảnh hưởng của lạc nội mạc tử cung đến chất lượng phôi. Khía cạnh này rất quan trọng khi mà những năm gần đây, các trung tâm hỗ trợ sinh sản đang cố gắng tối ưu hóa chiến lược chuyển đơn phôi có chọn lọc. Nghiên cứu của Freis và cộng sự những năm gần đây cho thấy hình thái của phôi bị thay đổi và sự phát triển phôi có thể bị ảnh hưởng xấu đi ở nhóm lạc nội mạc tử cung. Vì vậy, Sanchez và cộng sự mới đây đã tiến hành một nghiên cứu nhằm tìm hiểu ảnh hưởng của lạc nội mạc tử cung đến sự phát triển của phôi.

Đây là một nghiên cứu hồi cứu đánh giá sự phát triển của phôi ở những trường hợp lạc nội mạc tử cung so với nhóm chứng không bị lạc nội mạc tử cung. Tổng số 429 chu kỳ điều trị của những phụ nữ lạc nội mạc tử cung (nhóm 1) được so sánh với 851 chu kỳ điều trị của những phụ nữ nhóm chứng (nhóm 2). Tổng cộng có 3818 phôi ngày 3. Kết quả chính của nghiên cứu này là chất lượng phôi ngày 3 về số lượng phôi bào, tỷ lệ phân mảnh và tính đối xứng của phôi bào. Ngoài ra, các kết quả khác như tỷ lệ thụ tinh, tỷ lệ phôi tốt ngày 3, tỷ lệ phôi tốt ngày 5 cũng được ghi nhận.
Nhìn chung, không có sự khác biệt về số lượng phôi ngày 3 (3,5±2,6 ở nhóm 1 so với 3,7±2,6 ở nhóm 2; P = 0,77) và số lượng phôi bào trung bình trên một phôi ở hai nhóm (6,9±1,5 ở nhóm 1 so với 7,0±1,4 ở nhóm 2; P = 0,42). Ngoài ra, tỷ lệ phôi tốt ngày 3 ở hai nhóm cũng không có sự khác biệt (50% ở nhóm 1 so với 56% ở nhóm 2; P = 0,36). Không có sự khác biệt nào được ghi nhận ở tốc độ hình thành phôi ngày 5 và tỷ lệ phôi tốt ngày 5 (50% ở nhóm 1 so với 50% ở nhóm 2). Mặc dù tỷ lệ thụ tinh và chất lượng phôi ở hai nhóm tương tự nhau, nghiên cứu đã ghi nhận sự giảm tỷ lệ thai diễn tiến ở các bệnh nhân lạc nội mạc tử cung (17,8% ở nhóm 1 so với 24,2% ở nhóm 2).

Như vậy, nghiên cứu này cho thấy lạc nội mạc tử cung không ảnh hưởng đến tỷ lệ thụ tinh, chất lượng phôi ngày 3 và phôi ngày 5. Bên cạnh đó tỷ lệ thai diễn tiến ở nhóm lạc nội mạc tử cung được cho là bị ảnh hưởng bởi lạc nội mạc tử cung. Tuy nhiên, nghiên cứu này vẫn không thể chứng minh được tác động của lạc nội mạc tử cung lên chất lượng và sự phát triển của phôi như thế nào. Hạn chế chính của nghiên cứu này là thiết kế hồi cứu, thiếu thông tin về tình trạng lạc nội mạc tử cung của bệnh nhân, do đó có ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu. Vì vậy cần những nghiên cứu lớn hơn để làm rõ ảnh hưởng của lạc nội mạc tử cung đến sự phát triển của phôi.

Nguồn: Sanchez, Ana M., et al. "Does Endometriosis Influence the Embryo Quality and/or Development? Insights from a Large Retrospective Matched Cohort Study." Diagnostics 10.2 (2020): 83.

Từ khóa: Lạc nội mạc tử cung có ảnh hưởng đến chất lượng và sự phát triển của phôi hay không?